به گزارش دایامب بیماری مالاریا یک بیماری حاد تب دار است که توسط انگل پلاسمیدیوم ایجاد می شود. این انگل میتواند از طریق نیش پشه آلوده به انسان منتقل شود. پنج گونه از این انگل می توانند در انسان باعث ایجاد بیماری مالاریا شوند که گونه های Plasmodium falciparum و Plasmodium vivax تهدید های اساسی برای ابتلا به این بیماری به حساب می آیند.
P. falciparum کشنده ترین انگل مالاریا و شایع ترین انگل در قاره آفریقا محسوب می شود. افراد مبتلا به مالاریا علائمی مانند آنفولانزا شامل تب های بالا و لرز نشان می دهند که این علائم تا 10 تا 15 روز پس از نیش پشه آلوده مشاهده می شود. هنگامی که فرد به انگل P. falciparum آلوده شده باشد، در صورت عدم درمان می تواند در عرض 24 ساعت باعث بروز علائم شدید بیماری و حتی مرگ شود.
در سال 2020 حدود نیمی از جمعیت جهان در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار داشتند. هر ساله در حدود 290 میلیون نفر به مالاریا مبتلا می شوند و حدود 400هزار نفر از آن ها در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند. مناطق آفریقایی سهم بالایی از ابتلا به این بیماری را دارند. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2020 ، 95 درصد ابتلا ها و 96 درصد از مرگ و میر ناشی از این بیماری مربوط به این مناطق بوده است.
نحوه تشخیص بیماری مالاریا
روش های مختلفی برای تشخیص مالاریا در افراد مورد استفاده قرار می گیرند که میتوان به مشاهده میکروسکوپی نمونه خون فرد، اسمیر داخل جلدی، روش های سرولوژی، روش های مولکولی (مانند PCR) و استفاده از تستهای تشخیص سریع یا رپید تست اشاره کرد.
از آنجایی که عفونت ایجاد شده توسط انگل پلاسمیدیوم علائم بالینی مشابه با سایر پاتوژن های تبزا ایجاد می کند، استفاده از تستهای تشخیص سریع میتواند در تشخیص به موقع بیماری بسیار موثر باشد.
تست های تشخیص سریع یا RDT، نوعی از کیتهای تشخیصی هستند که با استفاده از مکانیسم آنتی ژن/ آنتی بادی و ایمونوکروماتوگرافی می توانند ابتلای فرد به مالاریا را تشخیص دهند. اولین کیت تشخیص سری مالاریا در اوایل 1990 ارائه شد. در سال 1999 جلسه سازمان جهانی بهداشت برای بررسی استفاده از این کیت ها برگزار شد. با این که روند پذیرش کند بود، اما گزارشها نشان داده بود که این کیتها می توانند ابزار مفیدی برای سلامت جامعه باشند. آنتی ژنهایی که عمدتا توسط این روش مورد استفاده قرار میگیرند، histidine rich protein 2 (HRP2) می باشند و توسط انگل P. falciparum و یا Plasmodium lactate dehydrogenase (pLDH) n در همه گونه های مالاریای انسانی است.
تستهای تشخیص سریع، دقت در تشخیص مناسبی دارند و در مقایسه با روشهای تشخیصی با استفاده از میکروسکوپ که نیاز به هزینه تجهیزات، معرف های ناپایدار و پرسنل ماهر دارند، استفاده آسانی داشته و در مدت زمانی بسیار کوتاه، معمولا کمتر از سی دقیقه، پاسخ تست را فراهم می‌کنند.
نحوه استفاده از کیت تشخیص سریع مالاریا
برای استفاده از این رپید تست ها، تنها کافی است که قطره ای از خون فرد مشکوک به ابتلا بر روی دستگاه قرار داده شود، در صورت مبتلا بودن نوار رنگی مشاهده خواهد شد. این کیتها قابلیت تشخیص دو گونه اصلی و کشنده انگل مالاریا را دارا هستند.
علاوه بر این استفاده از این کیت ها در مناطق روستایی که دسترسی کمتری به تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی دارند میتواند بسیار مفید باشد و در مدت زمان کوتاه بیماری فرد را تشخیص داده و از مرگ افراد جلوگیری به عمل آورد.
از کیت های تشخیص سریعی که به صورت تجاری مورد استفاده قرار میگیرند می توان به Para Sight Paracheck ,Binax ,NOW و OptiMAL اشاره کرد. مزایای استفاده از این کیت ها سریع بودن و حساسیت بالای آنها است. خلاصه ای از ویژگیهای این کیت ها در جدول زیر قابل مشاهده است.
منبع: who.int
